یکی از مهمترین مسائل مهم در هر جامعه ای ارج نهادن بە آزادی‌ها و حقوق مردم است و مهمترین مساله ای که کشورهای دیکتاتوری با آن در گیر و یک مشکل بزرگ از نظر آنها محسوب میشود حضور مبارزات مدنی در صحنە و خوجوش و حرکتهای نمادین آنها در راه آگاه سازی مردم است. بی‌دلیل نیست کە رژیم جمهوری اسلامی نگاهی خصمانە بە این حرکت‌ها در ایران دارد که بسیاری اوقات منتقدین فعال و هماهنگ کنندگان حرکتهای مدنی در سیستم و حکومت جمهوری‌اسلامی، به "فعالیت علیه امنیت ملی" و "دشمنی با خدا (محاربە)" متهم شده و همواره آنها را با فشار، تهدید، زندان و احکام ناعادلانە مواجه می‌کند.
همانگونه که آقای محمد‌صدیق کبودوند، همچون سمبل مبارزات مدنی و شخصیت بارز مدافع حقوق بشر کوردها در کردستان ایران، به دستور مسئولان رده بالای وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی، به 11 سال حبس محکوم گشتەاست. این سنگین‌ترین حکم برای یک فعال حقوق بشری محسوب میشود. البته خود آقای کبودوند اظهار داشته" برای من، این کمترین حکم است در راه آزادی و حقوق بشر در ایران."
*****
اگر اکنون مردم امکان رویاویی مستقیم با رژیم جمهوری‌اسلامی را ندارند یا این امکان بسیار کم است، مبارزات مدنی اقشار گوناگون جامعه علیە این سیستم و رژیم سرکوبگر می‌تواند خلاء موجود را تا حدی پر کند و فعالین می‌توانند تمامی اقشار و طبقات جامعه چون زنان، جوانان، معلمین، دانشجویان، کارگران و ... را در سندیکا و ان.جی.او های مختص بە خود و بر مبنای ابراز مخالفت به رژیم حاکم و "نه" گفتن بە آن سازمان دهند و آنانرا برای مقابله با سیاست به حاشیه راندن و زیرپا نهادن آشکار حقوق بشر و ابتدایی‌ترین حقوق هرکدام از اقشار و طبقات جامعە تشویق نمایند.
حرکتهای خودجوش مبارزان مدنی یا همان فعالان مدنی در طی چند سال اخیر خیلی فعال و گسترده شده است که تا حدودی حکومت جمهوری اسلامی از آنها واهمه دارد و سعی در متلاشی کردن برخی از این گروهها دارد گروههایی که سعی در آگاه سازی مردم در تمام زمینه ها و پیشبرد مملکت دارند اما آشکار است که حکومت جمهوری اسلامی هیچ وقت با گسترده شدن این سندیکا و ان جی او ها موافق نخواهد بود و همواره سعی در از بین بردن آنها دارد چرا که اگر مردم آگاه شوند به ضرر آنها خواهد بود و به مرور زیربنای انقلابشان به لرزه در می آید.
حفاظت از محیط زیست و شکستن سلاح‌های شکاری، گردهمایی و فعالیت‌های فرهنگی ــ هنری و روشنفکری گوناگون، مباحثی در مورد حقوق پایمال شدەی زنان و دفاع از حقوق‌بشر، مقابلە با موادمخدر، قسمتی از مبارزات مدنی‌ای هستند کە در حال شکل‌گیری می‌باشند. ممکن است در بخش‌هایی بدلیل فشارهای جمهوری‌اسلامی این فعالیت‌ها ابعاد محدودتری داشتەباشند، اما با توجە بە هشیاری سیاسی و پیشرفت‌های فرهنگی مردم ، مایەی دلگرمی و امید است و انتظار می‌رود کە در آیندەای نزدیک مردم در سطحی وسیع‌تر در حرکتهای مدنی مشارکت داشتە باشند و با استفادە از موقعیت‌های ویژە، زمینە را برای مطرح ساختن خواستە‌ها و براە انداختن حرکتهای وسیع‌تر در جامعە آمادە کنند.